çocukluk
çağında başlayan, ancak yetişkinlikte de devam edebilen nörogelişimsel bir
bozukluktur. DEHB, dikkat eksikliği, dürtüsellik ve hiperaktivite ile
karakterize özelliklere sahiptir.
DEHB’nin kesin nedeni bilinmemekle birlikte, genetik, çevresel ve biyolojik
faktörlerin bir kombinasyonunun etkili olduğu düşünülmektedir.
1. Genetik Faktörler
• DEHB’nin en büyük risk faktörü genetik yatkınlıktır. Ailede DEHB öyküsü olan
kişilerde bu bozukluğun görülme olasılığı daha yüksektir.
2. Beyin Yapısı ve Fonksiyonu
• DEHB’li bireylerde beyin kimyasalları (özellikle dopamin ve norepinefrin)
dengesinde bozukluk olabilir.
• Beyindeki frontal lob bölgesi (dikkat, planlama, dürtü kontrolü) daha az
aktif olabilir.
3. Çevresel Faktörler
• Anne karnında sigara, alkol ya da uyuşturucu madde kullanımı, doğum
komplikasyonları ve düşük doğum ağırlığı,
veya kurşun gibi toksik maddelere maruz kalmak ,
4. Psikososyal Faktörler
• Çocukluk dönemindeki ihmal, istismar veya düzensiz aile ortamı gibi stres
faktörleri, DEHB semptomlarını tetikleyebilmektedir.
DEHB Belirtileri
• Dikkat Eksikliği: Görevleri tamamlamada zorluk, kolayca dikkat dağılması,
unutkanlık.
• Hiperaktivite: Sürekli hareket etme, oturduğu yerde duramama, yerinde
kıpırdanma.
• Dürtüsellik: Sırasını beklemekte zorluk, söz kesme, düşünmeden hareket etme
DEHB ile İlgili Yapılması Gerekenler
DEHB yönetimi, ilaç tedavisi, psikoterapi, eğitim desteği ve yaşam tarzı
değişikliklerinin bir kombinasyonunu içerir.
1. Tanı ve Değerlendirme
• DEHB’nin belirtilerini fark ettiğinizde bir psikiyatrist ya da nörolog
tarafından değerlendirilmesi gerekir.
• DEHB tanısı koyulurken dikkatli bir öykü alma, gözlem ve ölçek kullanımı
gerekir.
2. Tedavi Seçenekleri
a. İlaç Tedavisi
• Uyarıcı İlaçlar: Metilfenidat (Ritalin), amfetamin türevleri.
• Uyarıcı Olmayan İlaçlar: Atomoksetin, guanfacin gibi ilaçlar.
• İlaç tedavisi genellikle semptomların azalmasında etkili olur, ancak mutlaka
doktor kontrolünde başlanmalıdır.
b. Psikoterapi
• Bilişsel Davranışçı Terapi (BDT): Düşünce ve davranışların düzenlenmesi.
• Aile Terapisi: Aile içindeki iletişim ve destek mekanizmalarının
güçlendirilmesi.
• Eğitim Müdahaleleri: Özellikle çocuklar için bireyselleştirilmiş eğitim
planları (BEP).
c. Davranışsal Müdahaleler
• Pozitif pekiştirme ve ödüllendirme yöntemleri ile birlikte günlük program
oluşturma ve yapılandırılmış rutin bir uygulama yapmak oldukça etkili
olabilmektedir.
DEHB, doğru tanı ve müdahale ile yönetilebilen bir durumdur. Bu süreçte
profesyonel destek almak, semptomların azalmasına ve bireyin yaşam kalitesinin
artmasına büyük ölçüde yardımcı olmaktadır.
Yorumlar
Yorum Gönder