Koku duyusu, diğer duyulardan farklı olarak beyindeki hipokampus ve amigdala gibi hafıza ve duygu merkezleriyle doğrudan bağlantılıdır. Bu nedenle koku, duygusal ve bilişsel hatıraların tetiklenmesinde güçlü bir rol oynayabilir. Son dönemlerde sınav başarısını artırmak amacıyla koku uyaranlarının kullanımı gündeme gelmiştir. Özellikle sınavlara çalışırken daha önce hiç kullanılmamış bir parfüm sıkmak ve sınav günü aynı kokuyu tekrar kullanmak, öğrenilen bilgilerin hatırlanmasını kolaylaştırabileceği yönünde bazı öneriler bulunmaktadır.
Bu yöntem, bilişsel psikolojide “bağlamsal hatırlama” (context-dependent memory) olarak adlandırılan bir ilkeye dayanmaktadır. Godden ve Baddeley’nin (1975) klasik çalışmasında, bireylerin bilgileri öğrendikleri çevresel koşullarda hatırlama performanslarının daha yüksek olduğu gösterilmiştir. Bu doğrultuda, belirli bir koku eşliğinde yapılan öğrenmenin, aynı kokunun sınav anında tekrar hissedilmesiyle hafızayı tetiklemesi mümkündür.
Böyle bir durumun veya tekniğin etkisi kişisel farklılıklara göre değişebilir. Koku bazı bireylerde olumlu bir çağrışım yaparak dikkat ve hatırlamayı artırırken, bazı bireylerde dikkat dağınıklığına veya kaygıya neden olabilir. Ayrıca, bu yöntemin tek başına sınav başarısında mucizevi bir artış sağlayacağı düşünülmemelidir. Başarılı bir öğrenme süreci; düzenli tekrar, anlamlandırma, dikkat yönetimi ve etkili çalışma alışkanlıklarını da gerektirir.
Böyle bir durum bana göre, teknik bilimsel temellere sahip olmakla birlikte, sınav hazırlığında tamamlayıcı bir strateji olarak düşünülebilir. Sınav ortamında daha önce kullanılan bir kokunun tekrar edilmesi, hafıza üzerinde olumlu bir etki yaratabilir; ancak bu yöntemin etkinliği bireysel farklılıklara, sınav kaygısına ve genel öğrenme stratejilerine bağlıdır. Dolayısıyla, bu yöntemi uygulamadan önce bireyin kendisinde küçük bir deneme yapması, daha sağlıklı sonuçlar verecektir.
R.Deniz SAĞLAM
İKY - İş Güvenliği- Mali İşler
Yorumlar
Yorum Gönder